Elvia

Skutki skrajnie niskich temperatur

Wychłodzenie organizmu jest tak samo niebezpieczne jak jego przegrzanie. W tym przypadku najgroźniejszymi konsekwencjami są odmrożenia i hipotermia (nagły spadek temperatury ciała). Objawami nadmiernego wychłodzenia organizmu są również – choć w mniejszym stopniu – zmęczenie, drętwienie, dreszcze, skurcze mięśni, mrowienie oraz ból. Łatwo ich jednak uniknąć.

Hipotermia

Hipotermia to stan, w którym temperatura ciała spada, ponieważ traci ono ciepło szybciej niż je wytwarza. Istnieją dwie formy hipotermii – łagodna i ostra.

• Łagodna hipotermia pojawia się, gdy temperatura ciała spada poniżej 37° Celsjusza. Oddech i puls przyśpieszają, zaczynamy drżeć, a dłonie i stopy są białe i zimne. Pierwszymi oznakami łagodnej hipotermii są zmęczenie, drżenie, rozdrażnienie i nienaturalne zachowanie. Taką osobę należy wówczas zachęcać do poruszania się w celu rozgrzania mięśni. Należy chronić ją przed wiatrem lub deszczem oraz nakłonić do przebrania się w suchą odzież. Osobie dotkniętej łagodną hipotermią należy podawać gorące napoje, należy ją także ciepło ubrać, ze szczególnym uwzględnieniem ud, głowy, szyi i klatki piersiowej.
• Ostra forma hipotermii pojawia się, gdy temperatura spada poniżej 33° Celsjusza. W takim przypadku sytuacja jest dużo poważniejsza. Ofiara nie czuje już chłodu czy dreszczy, mięśnie zaczynają sztywnieć, a usta oraz kończyny nabierają sinej barwy. Puls i oddech stopniowo zwalniają; pojawia się uczucie zagubienia i zobojętnienia, po czym występuje uczucie senności, utrata świadomości, a w końcu śpiączka. Gdy temperatura organizmu spada poniżej 30° Celsjusza, oznaki życia nie są już wyczuwalne i ofiara sprawia wrażenie martwej: źrenice są nieruchome i poszerzone, puls nie jest wyczuwalny, oddech jest bardzo słaby, a niewydolność serca może w każdej chwili spowodować śmierć.

Wszystkie ofiary ostrej hipotermii muszą być niezwłocznie hospitalizowane. W czasie oczekiwania na karetkę pogotowia zadbaj o ofiarę: okryj ją grubymi kocami i ostrożnie przenieś do miejsca chroniącego przed niską temperaturą. Ofiarę należy ogrzewać stopniowo (poprzez założenie suchej odzieży, zapewnienie dodatkowych źródeł ciepła w pomieszczeniu) jakkolwiek, w tym konkretnym przypadku nie jest wskazane masowanie kończyn, wystawianie ofiary na bezpośrednie działanie źródła ciepła oraz podawanie gorących napoi, ponieważ takie działania powodują zbyt szybki wzrost wewnętrznej temperatury ciała, co może być bardzo niebezpieczne dla osoby, która straciła przytomność. Jak zawsze, natychmiast należy wezwać straż pożarną lub pogotowie ratunkowe.

Odmrożenia

Odmrożenia dotykają kończyn (stóp i dłoni), uszu, nosa oraz policzków. Odmrożenie może być bardzo poważne i prowadzić do amputacji dotkniętych części ciała lub powodować poważne powikłania. Pierwsze symptomy obejmują stopniową utratę czucia, odrętwienie lub bezwład, bladość lub sinienie powierzchni ciała dotkniętych wpływem niskich temperatur. W takim przypadku powoli i stopniowo ogrzewaj potencjalnie odmrożone obszary ciała, jak również całe ciało, jednak unikaj nagłych zmian temperatury. Na przykład, nie wkładaj zmarzniętej kończyny do bardzo gorącej wody lub nie ogrzewaj kończyny bezpośrednio przy ogniu. Nigdy nie masuj, nie oklepuj, nie uderzaj odmrożonych powierzchni.

Zapobieganie hipotermii

Uczucie zimna nie wiąże się tylko z temperaturą: można odczuwać zimno w przypadku przemoczenia odzieży, zmęczenia, głodu i wystawienia na działanie wiatru. Poniżej przedstawiamy kilka rad na temat sposobów unikania takich sytuacji:

• Uważnie dobieraj odzież, która powinna być wykonana z materiałów zatrzymujących ciepło, nieprzemakalnych i chroniących przed wiatrem (jedwab, wełna, a w szczególności nowoczesne włókna syntetyczne, zapewniające odpowiednią izolację). Noś trzy warstwy dobrej jakości ubrań, na wierzch zakładając warstwę chroniącą przed wiatrem i przemoczeniem. Aby zapobiec odmrożeniu, chroń kończyny, noś rękawice, jedno- i pięciopalczaste, grube skarpety lub pończochy/kalesony. Bardzo ważne jest także używanie dobrej jakości obuwia. Wełniana czapka, kaptur lub maska ochronią Twój nos i uszy. Jeśli wybierasz się na duże wysokości lub do kraju, w którym panują niskie temperatury, musisz się odpowiednio wyposażyć.
• Bardzo istotna jest również odpowiednia dieta, ponieważ aby utrzymać stałą temperaturę w zimnym otoczeniu Twoje ciało spala więcej kalorii. Niezależnie od tego czy jesteś na długiej wyprawie czy też na krótkim, zimowym spacerze, upewnij się, że masz ze sobą słodkie przekąski i dużą ilość napojów (na przykład w termosie).
• Unikaj palenia tytoniu i picia alkoholu. Tytoń zaburza mikrokrążenie krwi, szczególnie w odniesieniu do kończyn, co zwiększa poziom ryzyka ich odmrożenia. Jako że alkohol powoduje rozszerzenie naczyń, przyczynia on się do utraty ciepłoty ciała.
• W przypadku pojawienia się jakichkolwiek problemów podczas podróży, konsultacji z lekarzem nie odkładaj do momentu powrotu do domu. W celu omówienia wszelkich kwestii i obaw dotyczących swojego stanu zdrowia możesz poprosić o konsultację z lekarzem Centrum Operacyjnego AWP Polska lub udaj się do najbliższej placówki medycznej.

Uwaga na klimatyzację!

Chociaż tropiki często kojarzą się nam z wysokimi temperaturami, uważaj na wentylatory i urządzenia klimatyzacyjne. Nagłe zmiany temperatury podczas przemieszczania się z zewnątrz do wnętrza pomieszczeń mogą wywołać problemy z uszami, nosem lub gardłem, takie jak przeziębienia, grypa itp. Nie wahaj się wyłączyć klimatyzatora na noc lub miej w zasięgu ręki dodatkowy koc na wypadek, gdy zrobi się chłodno.